سند تک برگ سبز رنگ؛ نحوه انجام معاملات در قانون جدید

از تیرماه ۱۴۰۳، همزمان با اجرایی شدن قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، تحولی بنیادین در نظام ثبت املاک کشور رخ داد. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های این تحول، تغییر رنگ و ماهیت اسناد مالکیت بود؛ جایی که اسناد تک‌برگ زرد رنگ جای خود را به اسناد تک برگ سبز رنگ دادند.

در این مطلب، به‌طور کامل به معرفی سند تک برگ سبز رنگ، بررسی تاریخچه اسناد مالکیت، مقایسه با اسناد زرد رنگ و دفترچه‌ای، نحوه نقل و انتقال این اسناد، و پاسخ به پرسش‌های متداول می‌پردازیم.

✅ سند تک برگ سبز رنگ چیست؟

سند تک برگ سبز رنگ، نسل جدید سند مالکیت املاک است که پس از اجرای قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، از ۳ تیر ۱۴۰۳ در کشور صادر می‌شود.

این سند، کاملاً الکترونیکی و ثبت شده در سامانه ثبت اسناد و املاک کشور است و دارای بالاترین درجه امنیت و اعتبار حقوقی می‌باشد.

✅ قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول

این قانون که در سال ۱۴۰۱ تصویب و از ۱۳ خرداد ۱۴۰۳ اجرایی شده، نظام ثبت کشور را دگرگون کرد.

مهم‌ترین نکات این قانون:

• از تیر ۱۴۰۳ فقط اسناد رسمی ثبت شده در سامانه ثبت الکترونیک اسناد معتبر هستند.

• اسناد عادی مانند قولنامه‌های دستی دیگر در مراجع قضایی و اداری قابل استناد نیستند.

• همه معاملات اموال غیرمنقول (فروش، اجاره‌های بیش از دو سال، رهن، پیش‌فروش و…) باید رسمی و در سامانه ثبت شوند.

✅ تاریخچه اسناد مالکیت: از دفترچه‌ای تا سبز رنگ

• اسناد دفترچه‌ای: قبل از مکانیزه شدن سیستم ثبت، اسناد به صورت دفترچه‌ای و با دست‌نویسی صادر می‌شدند. این اسناد امنیت پایینی داشتند.

• اسناد تک برگ زرد رنگ: از سال‌های قبل تا تیر ۱۴۰۳، اسناد مالکیت به صورت تک برگ زرد رنگ(آجری رنگ) صادر می‌شدند.

• اسناد تک برگ سبز رنگ: از ۳ تیر ۱۴۰۳ به بعد، طبق قانون جدید فقط اسناد سبز رنگ صادر می‌شوند.

✅ چرا اسناد سبز رنگ جایگزین اسناد زرد رنگ شدند؟

تغییر رنگ و ساختار اسناد مالکیت از زرد به سبز صرفاً یک تغییر ظاهری نبود، بلکه نشان‌دهنده یک تحول بنیادین در نظام ثبت املاک کشور است. دلایل اصلی این جایگزینی را می‌توان در چند محور زیر خلاصه کرد:

• تمایز بصری اسناد جدید(مشمول قانون الزام به ثبت) و قدیم

• افزایش امنیت سند و مقابله با جعل

• ثبت کامل و رسمی در سامانه ثبت الکترونیک

اسناد سبز رنگ مستقیماً در بستر سامانه ثبت الکترونیک اسناد و سیستم حدنگار (کاداستر) ثبت می‌شوند. اسناد زرد رنگ به‌طور کامل با این سامانه همگام نبودند.

• تسهیل استعلام و نقل و انتقال

اسناد سبز رنگ به دلیل دارا بودن QR Code و ثبت آنی در سامانه، استعلام سریع‌تر، نقل و انتقال راحت‌تر و شفافیت بیشتری را فراهم می‌کنند. در مقابل، استعلام اسناد زرد رنگ و قدیمی زمان‌برتر و پرریسک‌تر بود.

• الزام قانونگذار برای ثبت رسمی همه معاملات

✅ ویژگی‌های سند تک برگ سبز رنگ

• رنگ سبز روشن با چاپ امنیتی ویژه

• دارای QR Code برای استعلام سریع

• اطلاعات دقیق پلاک ثبتی و نقشه UTM

• ثبت شده در سامانه ثبت الکترونیک اسناد

• غیرقابل جعل

• تنها سند معتبر در نظام ثبتی جدید کشور

✅ تفاوت سند سبز رنگ با سند زرد رنگ و سند دفترچه‌ای

🚨نکته: سند زرد رنگ معتبر است اما پس از نقل و انتقال باید به سند سبز رنگ تبدیل شود.

✅ نقل و انتقال املاک و انجام معاملات با سند سبز رنگ

نقل و انتقال املاک دارای سند سبز رنگ از سه راه قابل انجام است:

1️⃣طبق ماده 2 قانون الزام به ثبت: مراجعه به دفاتر اسناد رسمی جهت تنظیم نقل و انتقال و مبایعه نامه رسمی و دریافت سند رسمی

2️⃣طبق ماده 3 قانون الزام به ثبت: مراجعه به مشاورین املاک جهت تنظیم پیش نویس و ارسال به دفترخانه جهت تنظیم سند(ظرف 5 روز از تاریخ پیش نویس قرارداد)

3️⃣طبق تبصره 2 ماده 3 قانون الزام به ثبت: استفاده از قراردادهای یکسان (قابل استفاده توسط مردم و مشاورین املاک) و مراجعه به دفاتر اسناد رسمی(ظرف 3 ماه از تاریخ ثبت قرارداد یکسان) جهت ادامه فرآیند تا دریافت سند رسمی

⚠️ مهم: در هر سه حالت مراجعه به دفتر اسناد رسمی ضروری است، یا بصورت مستقیم در مرحله اول یا در مرحله دوم طبق روش 2 و 3.

قراردادهای یکسان در سامانه کاتب چیست؟

آموزش تصویری سامانه کاتب

✅ تکلیف دارندگان اسناد عادی و قدیمی

طبق ماده ۱۰ قانون:

• تا ۱۳ خرداد ۱۴۰۴ سامانه ثبت اسناد غیررسمی (ماده ۱۰) راه‌اندازی می‌شود.

• دارندگان قولنامه‌ها و اسناد عادی باید ظرف ۲ سال در این سامانه ادعای مالکیت ثبت کنند.

• ظرف ۲ سال دیگر باید برای اخذ سند رسمی اقدام نمایند.

• در غیر این صورت، ادعای مالکیت آن‌ها فاقد اعتبار می‌شود.

📚جمع‌بندی

سند تک برگ سبز رنگ نه تنها یک تغییر ظاهری، بلکه نشان‌دهنده تحولی عمیق در نظام ثبت کشور است. این سند، تضمین‌کننده بالاترین سطح امنیت حقوقی برای مالکان املاک است و نقش کلیدی در اجرای قانون الزام به ثبت رسمی معاملات دارد.
برای انجام معاملات ملکی، اطلاع از الزامات این قانون و شناخت تفاوت‌های اسناد، امری ضروری است.