انواع زمین: دایر، بایر و موات

امروزه به دلیل افزایش بیش از حد بهای اموال غیر منقول و به منظور حمایت از اموال و دارایی‌های اشخاص حقیقی و حقوقی و با هدف حراست از حریم مالکیت ، آشنایی با انواع اراضی، حقوق ناشی از مالکیت بر اراضی و نیز قوانین حاکم هنگام معاملات ضروری می باشد. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع زمین و نیز کاربری‌های مختلف آن بپردازیم.

انواع زمین در قانون به دسته های زیر تقسیم می شوند:

• دایر
•  بایر
• موات(در اراضی شهری و غیر شهری)
• اراضی ساحلی
• اراضی دولتی
• اراضی منابع طبیعی
• اراضی مرتعی
• اراضی آیش
• اراضی جنگلی
• اراضی خراج
• اراضی شهری
• اراضی بیابانی

در اصطلاح حقوقی، زمین به سه دسته‌ی بایر، دایر و موات تقسیم‌بندی می‌شود که در ادامه به توضیح دسته بندی حقوقی زمین می‌پردازیم:

1. زمین دایر:

زمین هایی که در آن ‌ها ساختمان، تاسیسات و دیوارکشی وجود دارد یا به صورت باغ و زمین های کشاورزی است زمین های دایر می گویند. در تعدادی از قوانین مربوط به زمین های شهری، به زمین هایی که قبلا احیا و آباد شده‌اند و امروزه مستمر از آن‌ ها بهره برداری می‌‌شود نیز دایر می گویند.

2. زمین بایر:

زمینی است که سابقه احیا دارد ولی به علت اعراض و عدم بهره برداری برای مدت 5 سال متوالی بدون عذر موجه متروک مانده یا بماند.

3. زمین موات:

موات زمینی است که سابقه احیا و بهره برداری ندارد و به صورت طبیبعی مانده است.

به اراضی موات، موات بالذات نیز می گویند. طبق ماده ۲۷ قانون مدنی، زمین هایی که هیچ ‌گونه آبادی و کشت و زرعی در آن ‌ها وجود ندارد موات نام دارند. این نوع زمین ها در تصرف دولت هستند و از آن ‌ها برای ساخت مکان هایی تحت نظر دولت استفاده می ‌شود.

انواع زمین موات

زمین موات انواع مختلفی دارد:

• زمین‌هایی که از اصل موات بوده و آگاهیم که در هیچ زمانی ملک کسی نبوده و یا ندانیم که سابقه ملکیت داشته یا نه
• زمین هایی که در گذشته سکنه داشته؛ اما از بین رفته و متروک مانده‌است. زمین‌های شوش و بابل از این‌گونه زمین‌ها هستند.
• زمین هایی که از روی ظاهرشان مشخص است که مالک دارند ولی مالکشان معلوم نیست که چه کسی است و ملک هم به صورت خرابه است. این زمین‌ها دو عنوان می‌توانند داشته باشند: یا زمین‌های موات خوانده می‌شوند یا زمین‌های مجهول‌المالک.
• زمین‌هایی که مالک مشخصی دارند؛ ولی مالک از آن‌ها اعراض کرده‌است. این زمین‌ها دو گونه‌اند: یا موات بوده و احیا شده‌اند و پس از احیا مالک اعراض نموده و یا مشمول هیچ یک از اقسام ذکر شده نبوده و تابع ملک مالک می‌باشند؛ ولی مالک آن قسمت را مهجور گذاشته است؛ مثل زمینی که جزء یک آبادی بوده و از نهر آن آبیاری می‌شده ولی نهر خشک شده و زمین از بین رفته و خراب شده‌است ولی مالک از آن اعراض نکرده است.

انواع کاربری زمین

برای خرید زمین، علاوه بر اینکه باید بدانیم زمین از چه نوعی است، کاربری و کاربردی آن چیست، هم اهمیت دارد. زمین‌های مختلف با انواع کاربری وجود دارند. نوع زمین یا کاربری زمین به قدری حائز اهمیت است که باید حتما در سند قید شود. کاربری زمین در سند یکی از مسائلی است که قبل از هر گونه اقدامی از سوی ارگان‌های مربوطه چک می‌شود. نوع کاربری زمین در سند مشخص کننده این است که آیا اقدامات انجام شده بر روی زمین مذکور قانونی است یا برخلاف مجوز و کاربری زمین صورت گرفته است.

• کاربری مسکونی: این زمین‌ها را برای ساخت ویلا، ساختمان و … می‌توان استفاده کرد. این زمین‌ها برای ساخت خانه و مناسب برای زندگی هستند.
• کاربری تجاری:این زمین‌ها برای راه‌اندازی کسب و کار و تجارت هستند و می‌توان در آن‌ها مغازه، رستوران، مرکز خرید و … بنا کرد. این زمین‌ها علاوه بر این‌که کاربری تجاری دارند، باید مجوز ملکشان هم از نوع تجاری باشد.
• کاربری کشاورزی: کاربری کشاورزی زمانی به یک زمین تعلق می‌گیرد که زمین‌ها برای کشاورزی و کشت و زرع مناسب هستند.
• کاربری صنعتی: این زمین‌ها مناسب برای برپایی کارخانه، صنعت و تولید هستند.
• کاربری معدن: این زمین‌ها پتانسیل استخراج مواد ارزشمند را دارند. حتی اگر فقط خاک این زمین‌ها هم قابل استفاده برای کارهای مهم باشد، باز هم کاربری آن‌ها از نوع معدن ثبت می‌شود.
• کاربری اداری- دولتی: این زمین‌ها برای ساخت نهادهای دولتی مانند: شهرداری، وزارتخانه و … مناسب هستند.
• کاربری خدماتی: این زمین‌ها با هدف ارائه خدمات و کسب درآمد در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرند.
• کاربری فضای سبز: این زمین‌ها، گزینه‌های مناسبی جهت ایجاد فضای سبز و پارک هستند.
• کاربری پارکینگ: این زمین‌ها برای ساخت پارکینگ در نظر گرفته شده‌اند.
• کاربری ورزشی: این زمین‌ها برای ساخت باشگاه‌های ورزشی، ورزشگاه‌ها و مکان‌های این‌چنینی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.

• کاربری آموزشی: در این زمین‌ها مهدکودک، مدرسه و دانشگاه بنا می‌شود.

• کاربری حمل و نقل: این زمین‌ها برای ساخت ایستگاه‌های مترو، پایانه‌های مسافربری، راه آهن و فرودگاه در نظر گرفته شده‌اند.
• کاربری تجهیزات شهری: از این زمین‌ها برای ساخت تأسیسات زیربنایی مانند: آب و برق و گاز و فاضلاب استفاده می‌شود.
• کاربری خدمات شهر: ساخت ساختمان برای آتش‌نشانی، کلانتری و جمع‌آوری زباله در زمین‌هایی با کاربری خدمات شهری انجام می‌شود.
• کاربری فرهنگی- مذهبی: مکان‌هایی مانند: مسجد، قبرستان، کتابخانه و سینما در زمین‌های با کاربری فرهنگی- مذهبی بنا می‌شوند.
• کاربری بهداشتی- درمانی: بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها در این زمین‌ها ساخته می‌شوند.

• فاقد کاربری: تفاوت زمین‌های دارای کاربری با زمین‌هایی که این قابلیت را ندارند در یک نکته ساده است، آن هم این است که این از زمین‌ها در گذشته و در حال حاضر هیچ استفاده‌ای نشده‌است. همچنین هنوز هم براساس برنامه طرح جامع، دارای آزادسازی و طرح تفصیلی نشده‌اند، در نتیجه بدون کاربری هستند.

به منظور دریافت مشاوره رایگان و درخواست خدمات، شما می توانید از راه های ارتباطی زیر استفاده نمایید:

•  تماس با شماره 09194090780 
•  ثبت سفارش آنلاین بصورت اینترنتی 

 بیشترین دقت و اعتبار، سریع ترین زمان